Zadanie ma na celu nagranie wybranych sekwencji, które się znajdują w jednym z najstarszych mszałów rękopiśmiennych epoki średniowiecza znajdującym się w Archiwum Kapitulnym Katedry Wawelskiej – Missale plenarium AKKK 3 z ok. 1348-1366 roku. Spisany za rządów bpa Bodzantego, mszał ten oprócz modlitw i ceremonii liturgicznych typowych dla ośrodka katedralnego, zawiera również śpiewy, które towarzyszyły katedralnym obrzędom. Ostatnia część rękopisu zawiera dużą ilość sekwencji, spośród których wiele powstało dla katedry wawelskiej. Celem zadania jest utrwalanie i wprowadzenie do publicznego obiegu wartościowych, niekomercyjnych nagrań utworów muzycznych epoki średniowiecza w jednym z najważniejszych ośrodków kulturowych Polski uwzględniając ochronę dziedzictwa kulturowego związanego z muzyką.

Planowane zadanie jest bardzo innowacyjnym przedsięwzięciem w zakresie odkrywania i wykonywania muzyki średniowiecznej. Będzie tez stanowić doskonały materiał edukacyjny.

Co to jest sekwencja?

Sekwencje należą do najbardziej niezwykłych wytworów średniowiecznej kultury religijnej świata zachodniego. Najstarsze z nich powstały w wyniku dodawania tekstów do długich wokaliz dołączanych do mszalnych wersetów allelujatycznych śpiewanych przed ewangelią. Od co najmniej XI wieku zaczęto tworzyć je jako odrębny gatunek, w którym zarówno tekst (z coraz chętniej wprowadzanym rymem i izosylabizmem), jak i melodia były oryginalne. Sekwencje wbudzały entuzjazm zarówno średniowiecznych liturgistów (którzy określali je jako pieśni naśladujące śpiew anielski, przeczucie niewyrażalnej radości niebieskiej ojczyzny, etc.), jak i słuchaczy-laików – charakterystyczne, że polscy konsultanci potrydenckich reform liturgicznych chcieli je ocalić powołując się na przywiązanie do nich „prostego ludu”. Ponieważ zreformowany mszał rzymski zawierał jedynie skromny wybór sekwencji (4), repertuar ten był od XVI w. rzadko wykonywany, a i dziś znany jest głównie specjalistom. Nagranie sekwencji z XIV-wiecznych źródeł z diecezji krakowskiej (Missale notatum z Wawelu, Graduał z Wiślicy, Graduał z Sandomierza), które powiązane jest z projektem naukowym poświęconym Mszałowi z notacją muzyczną z katedry krakowskiej (Biblioteka Krakowskiej Kapituły Katedralnej, ms. 3) pozwoli na prezentację całego przekroju tego zróżnicowanego stylistycznie przykładu średniowiecznej liryki. Źródła krakowskie (jak i inne zabytki środkowoeuropejskie) zawierają zarówno repertuar najstarszy (głównie arcydzieła Notkera z St. Gallen, ale także sekwencje zachodniofrankijskie), francuskie i niemieckie sekwencje okresu „przejściowego”, jak i sekwencje „hymniczne”, które zaczęto tworzyć w Paryżu w XII wieku. W nagraniu uwzględnione zostanie także repertuar lokalny, utwory na cześć św. Wacława i św. Stanisława, a także wyjątkową w swej formie literackiej i muzycznej sekwencję maryjną Ave virgo regia, której jedyny zapis zachował się w krakowskim mszale ms. 3 (utwór dotąd nie był nagrywany). Oprócz dzieł tekstowo-muzycznych przedstawione zostaną też, w przypadku utwórów w IX i X wieku, melizmatyczne „sequentiae”-wokalizy, które – choć w XIV wieku w Krakowie nie były już wykonywane – przybliżą słuchaczom osobliwą genezę średniowiecznej sekwencji. Kontekst liturgiczny zasygnalizują przedstawione przed wybranymi sekwencjami odpowiednie wersety allelujatyczne. Do nagrania zostaną dołączone transkrypcje i tłumaczenia tekstów utworów.

Zakładanym rezultatem zadania jest zwiększenie dostępności w przestrzeni publicznej twórczości średniowiecznych polskich unikatowych rękopisów. Ważnym elementem w realizacji celów zadania jest popularyzacja na nowo odkrytych utworów o wybitnych walorach historycznych i artystycznych, które nie są zaliczane do rynku komercyjnego.

Wykonawcy

• Żeński Zespół Wokalny Flores Rosarum
• Susi Ferfoglia – kierownik artystyczny
• Justyna Grabowska – portatyw
• Maria Klich – lira korbowa

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego, w ramach programu „Muzyczny ślad”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.